Lựa chọn nghịch trên thị trường giao dịch việc làm đều có thể xảy ra vói cả người lao động, doanh nghiệp, và cả các trung tâm môi giới việc làm do hiện tượng bất đối xứng thông tin giữa các cả thể trong quá trình tiến hành giao dịch việc làm. Lựa chọn nghịch xảy ra khi giao dịch việc làm này chưa hoàn tất, khả năng lựa chọn sai lầm ngoài mòng muốn của các chủ thể trên thị trường lại rất cao.
Lựa chọn nghịch xảy ra đối với người lao động khi họ không nắm được nhiều thông tin về công việc cũng như những chế độ phúc lợi mà đáng lẽ phải được hưởng từ doanh nghiệp. Người lao động tìm đến công việc qua những tín hiệu do doanh nghiệp phát ra như: quảng cáo qua các trang web việc làm, báo tìm việc làm, mẩu thông báo tuyển dụng ở trụ sở công ty hay các địa phương…Cách tìm kiếm này không mất nhiều lệ phí như tìm đến những trung tâm giới thiệu việc làm cũng tồn tại những lựa chọn nghịch. Đó là thái độ cố tình che giấu những thông tin cần thiết về quyền lợi cũng như trách nhiệm làm việc của người lao động. Do doanh nghiệp là người chiếm ưu thế hơn so với người lao động về việc nắm những thông tin công việc như công việc cụ thể là gì, môi trường như thế nào, chế độ làm việc ra sao, làm bao nhiêu giờ/ngày…Nhiều người lao động khi được nhận vào làm rồi mới biết mình đang bị bóc lột sức lao động trên cả thể xác lẫn tinh thần, làm việc trên 16 giờ/ngày mà không được tăng lương, quan hệ chủ tớ phân biệt rõ rệt qua hành động, lời nói, bị cắt chế độ lương thưởng, bảo hiểm với những lý do vô lý… Đa số những người lao động này thuộc lao động phổ thông, trình độ không cao, kém hiểu biết.
Đến khi nhận biết được sự việc xảy ra thì một số người cố gắng chịu đựng vì miếng cơm manh áo hằng ngày, một số đứng lên chống lại chế độ làm việc khắc nghiệt, nhưng hầu như tiếng nói của họ không đủ sức chống lại thế lực của các doanh nghiệp, người lao động bị cô lập và thiệt thòi vì không có đại diện về luật pháp, do đó họ phải cam chịu những công việc không mong đợi này.
Một khía cạnh khác cũng đáng lưu tâm trong lựa chọn nghịch của người lao động, đó là tình trạng các trung tâm giao dịch ảo đang xuất hiện nhan nhản, tràn lan trong xã hội hiện nay. Nắm bắt được đời sống một bộ phận người lao động (đa số là phổ thông hoặc sinh viên làm thêm) bấp bênh, rất cần việc để trang trải trong cuộc sống, do đó họ thường không quá cân nhắc trong cách chọn việc, miễn sao có việc là được. Những trung tâm này xuất hiện khắp nơi, với quy mô nhỏ, rải rác mà người LĐ khó mà nhận biết được.
Theo sự phát triển của công nghệ tiên tiến ngày nay, các trung tâm “ảo” còn xuất hiện trên mạng internet, nơi mà thu hút một cộng đồng giới trẻ lớn vào tìm việc. Vì cách thức tìm việc ngày càng hiện đại hóa như vậy nên chúng chỉ cần đưa ra những thủ đoạn, động cơ hấp dẫn, đánh vào tâm lý cần việc của người lao động là sẽ thu hút được số lượng người quan tâm lớn. Những chiêu bài đó thường là tuyển làm việc đơn giản, lương hấp dẫn, có trợ cấp chi phí đi lại, ăn uống đầy đủ, không đòi hỏi kinh nghiệm nhiều,…Chẳng hạn như: gấp phong bì 2,8 triệu/tháng; trực điện thoại báo giá vé máy bay hoặc báo giá tour du lịch trong 2 giờ sẽ được thù lao 140.000 đồng/ca, trả tiền ngay sau mỗi ca; giao thư mời ở các địa chỉ có sẵn cới mức lương 4,5 triệu/tháng…Ngoài ra chúng còn lợi dụng tên tuổi của những công ty lớn để môi giới ảo hoặc tuyển dụng như: tuyển thu ngân cho siêu thị BigC, tuyển cộng tác viên cho các chương trình truyền hình,…thực chất đây là những chiêu lừa để quỵt tiền của người lao động. Do đó, việc cần có một cơ chế quản lý, giám sát hoạt động của các trung tâm giới thiệu việc làm là vô cùng bức thiết để người lao động không phải bị thiệt quyền lợi một cách oan ức.
Người lao động nên cân nhắc và tìm hiểu thông tin để đảm bảo quyền lợi
Lựa chọn nghịch đối với DN xảy ra do trong quá trình tuyển dụng, chủ DN không biết rõ được thực lực, khả năng, phẩm chất của người mình tuyển có thực sự phù hợp với vị trí cần tuyển hay không vì đây là những yếu tố mà khi làm việc, người LĐ mới bộc lộ. Do đó người chủ DN cũng có những rủi ro nhất định. Một khi người LĐ có nguyện vọng muốn được trúng tuyển công việc thì họ sẽ đưa ra những thông tin có lợi cho bản thân về bằng cấp, khả năng làm việc, thông tin sức khỏe… Hiện nay, tình trạng làm giấy tờ, bằng cấp giả đang khá phổ biến. Với chỉ khoảng 1 triệu – 3 triệu là có thể có được một bằng
Anh văn loại B hoặc bằng tin học văn phòng…đây là những loại bằng cần thiết và phổ biến trong khi tuyển dụng nên nhu cầu rất lớn. Cũng có thể lấy bằng cấp, chứng chỉ học vị chuyên môn giả từ các trường trung cấp, cao đẳng hay tên tuổi của các trường đại học khác nhau tùy theo từng mức giá. Giữa tình trạng thật giả lẫn lộn, nhà tuyển dụng rất khó để phát hiện và sàng lọc các đối tượng để đầu tư nhân lực thật sự hiệu quả.